26 августа 2023 г.
Рынок юридических услуг РБ: проблемы и пути их решенияПредставители деловых ассоциаций о проблемах рынка юридических услуг и путях их решения
21 февраля 2023 г.
Институт налоговых консультантов в Республике Беларусь: практика функционирования и перспективы развитияТатьяна Быкова, директор Республиканского фонда содействия развитию предпринимательства, к.э.н.
08 сентября 2022 г.
Современные формы организации бизнеса: международный опыт и перспективы развития БеларусиВ книге представлены материалы, отражающие роль, место и стратегические факторы развития малых и средних предприятий в условиях глобализации.
Новости по тегам
Чатыры важныя для малога і сярэдняга бізнэсу пытанні
У наяўнасці станоўчая дынаміка развіцця прадпрымальніцтва ў Беларусі. Напрыклад, у Мінскай вобласці ў параўнанні з 2011 колькасць суб'ектаў малога і сярэдняга прадпрымальніцтва павялічылася на 4612, а паступленнт ў кансалідаваны бюджэт за 2012 склалі 3,9 трлн - гэта павелічэнне ў 2,2 разы ў параўнанні з 2011 годам і ў 4,2 разы ў параўнанні з 2010 годам. Але ёсць шэраг адкрытых пытанняў, якія стрымліваюць развіццё прыватнага прадпрымальніцтва ў рэспубліцы.
Але перад тым, як перайсці да праблемных пытанняў, варта акрэсліць некаторыя сусветныя тэндэнцыі развіцця эканомікі, якія аказваюць уплыў і на эканоміку Беларусі ў тым ліку. Я б вылучыў тры істотныя сусветныя тэндэнцыі.
Па-першае, значна ўзрасла кансалідацыя пастаўшчыкоў сыравіны, вытворцаў тавараў і пакупнікоў гэтых тавараў . Гэта характарызуецца узмацненнем ўзаемасувязі і ўзаемазалежнасці краін, ростам аб'ёмаў трансгранічных патокаў тавараў, паслуг і капіталаў. Працэсы зліцця і паглынання кампаній, фарміраванне транснацыянальных карпарацый непазбежна вядуць да ўзмацнення канцэнтрацыі вытворчасці і капіталу. Таму, у выніку кансалідацыі, такія карпарацыі або карпаратыўныя структуры атрымліваюць больш рынкавай ўлады на тых рынках, дзе яны прысутнічаюць.
Гэтая тэндэнцыя дэманструе важнасць памеру кампаніі. Што, у сваю чаргу, вядзе нас да неабходнасці дасягнення адпаведнага памеру нашых буйных кампаній і холдынгаў.
Другая тэндэнцыя - гэта змяшчэнне інвестыцыйнай і бізнэс актыўнасці на рынкі, якія развіваюцца . Па прагнозах, доля рынкаў, якія развіваюцца, у сусветным ВУП у 2013 годзе перавысіць долю рынкаў, якія сфармаваліся. Рынкі, якія развіваюцца, валодаюць высокім бізнэс-патэнцыялам, і мы павінны скарыстацца гэтай магчымасцю і працягнуць пашырэнне нашай прысутнасці на гэтых рынках.
Трэцяя тэндэнцыя - хуткасць змены сітуацыі на рынках у выніку глабалізацыі і масавае ўкараненне інфармацыйных тэхналогій . Сусветныя рынкі становяцца ўсё больш няўстойлівымі ідынамічнымі і характарызуюцца высокай хуткасцю перадачы інфармацыі. У дадзенай сітуацыі мы павінны пастаянна ўдасканальваць нашы працэсы (кіраўнічыя і вытворчыя), павялічваць іх хуткасць, рабіць іх больш стандартнымі і лічбавымі; спрашчаць або ўдасканальваць аперацыйную эфектыўнасць у нашых кіраўнічых працэсах і структурах; забяспечваць высокую якасць працы кіраўнічых і вытворчых працэсаў на базе IT тэхналогій.
Уступленне Расіі ў СГА пацвярджае гэтыя тэндэнцыі - Беларусь міжволі апынулася ўцягнутай у глабальную канкурэнцыю не толькі на знешнім, але і на ўнутраным рынку. У гэтых умовах прыярытэтнае значэнне набывае павелічэнне ўкладу прыватнага прадпрымальніцтва ў нацыянальную эканоміку і ў павышэнне канкурэнтаздольнасці айчыннай прадукцыі. Гэта патрабуе актыўнага развіцця бізнэсу, перш за ўсё, у рэальным сектары эканомікі, пранікнення яго суб'ектаў ва ўсе новыя сферы і віды дзейнасці, інвеставання сродкаў прыватных кампаній у перспектыўныя інавацыйныя праекты.
Сустрэчы з прадпрымальнікамі, якія працуюць у вытворчым сектары, а таксама мой вопыт практычнай дзейнасці дазваляюць вызначыць найбольш актуальныя пытанні, якія існуюць у гэтай сферы.
Пытанне № 1: Нерухомасць
Першае пытанне, якое, на мой погляд, патрабуе неадкладнага вырашэння - гэта доступ да аб'ектаў нерухомасці. У 2012 годзе ў Рэспубліцы Беларусь здавалася ў арэнду каля 5,2 млн. кв. метраў плошчаў аб'ектаў рэспубліканскай і камунальнай формы ўласнасці. З іх 22,1% арандуюцца на працягу трох і больш гадоў. На сёння ў Беларусі з 340 тыс. суб'ектаў малога і сярэдняга бізнесу і каля 90% ажыццяўляюць сваю дзейнасць на арандуемых плошчах.
Па выніках даследавання «Доступ малога і сярэдняга бізнэсу да ўласнай нерухомасці ў Беларусі» 2/3 малых і сярэдніх прадпрыемстваў гатовыя набыць нерухомасць ва ўласнасць, пры гэтым чвэрць з іх маюць намер у такім выпадку ў 1,5-2 разы павысіць абароты бізнесу. Але, да прыкладу, за лістапад 2012 - сакавік 2013 арандатарам прададзена ўсяго толькі 23 аб'екты нерухомасці, з іх 4 аб'екты рэспубліканскай уласнасці і 19 аб'ектаў камунальнай уласнасці.
Прапановы па вырашэнні пытання:
- У мэтах стымулявання дзелавой актыўнасці паскорыць прыняцце акта кіраўніка дзяржавы, які пашырае магчымасці выкупу арандаванай звыш за 3 гады дзяржаўнай маёмасці па заяве арандатараў (Указ № 294).
Пытанне № 2. Крэдыты
Другое пытанне, на якім неабходна спыніцца - гэта фінансава-крэдытнае забеспячэнне прадпрымальніцкай дзейнасці. Практычна кожны прадпрымальнік, асабліва ў перыяд станаўлення свайго бізнэсу, сутыкаецца з гэтай праблемай.
Прапановы па вырашэнні пытання:
- Укараненне сістэмы гарантавання крэдытаў, што выдаюцца банкамі суб'ектам малога прадпрымальніцтва для рэалізацыі праектаў у прыярытэтных кірунках. Рэалізаваць гэта можна з дапамогай стварэння на ўзроўні вобласці гарантыйнага фонду з удзелам бюджэтных сродкаў, сродкаў камерцыйных банкаў, страхавых арганізацый, міжнародных праектаў і праграм і іншых зацікаўленых удзельнікаў.
Пытанне № 3. Аўтсорсінг і кааперацыя
Трэцяе пытанне - гэта пашырэнне сферы аўтсорсінгу, наладжванне вытворчай кааперацыі і субкантрактных адносін паміж малымі і буйнымі прадпрыемствамі.
Спецыфічнай асаблівасцю беларускіх прамысловых прадпрыемстваў з'яўляецца канцэнтрацыя ўсяго спектру функцый, уключаючы няпрофільныя, нізкі ўзровень кааперыравання са спецыялізаванымі, як правіла, прыватнымі суб'ектамі па пастаўцы камплектацыі, выкананню асобных работ і паслуг. Буйныя прадпрыемствы, якія у большасці ўваходзяць у склад канцэрнаў або кіруюцца адпаведнымі міністэрствамі, у асноўным узаемадзейнічаюць паміж сабой. Ведамасны падыход ляжыць і ў аснове размеркавання матэрыяльных і фінансавых патокаў. Малыя ж прыватныя прадпрыемствы, як правіла, не маюць ведамаснай падпарадкаванасці, часцяком успрымаюцца не як партнёры, а хутчэй, як канкурэнты. Больш за тое, нярэдка маюць месца рознага роду фармальныя і нефармальныя абмежаванні для дзяржаўных прадпрыемстваў на закупкі сыравіны, матэрыялаў, камплектуючых ў суб'ектаў малога прадпрымальніцтва.
У той жа час, менавіта аутсортинг стварае ўмовы для якаснага развіцця буйных вытворчасцей, іх хуткай пераарыентацыі на пастаянна зменлівыя патрэбыі рынку. Выносячы за межы прадпрыемстваў вытворчасць дэталяў і вузлоў, функцыі па забяспечэнні і абслугоўванні, яны канцэнтруюць свае намаганні на пытаннях зборкі і выпуску канчатковага прадукту, фінансах, навуковых распрацовак і маркетынгу.
Адначасова развіццё субкантрактацыі адкрывае вялікія магчымасці для суб'ектаў малога і сярэдняга бізнесу, спрыяе назапашванню ў іх вытворчага і кадравага патэнцыялу, ўзмацненню інавацыйнага складніку прадпрымальніцкай дзейнасці.
Прапановы для развіцця субкантрактных адносін:
- Выпрацоўка і рэалізацыя комплексу мер па інтэграцыі суб'ектаў МСП ў сістэму вытворчых сувязяў
Пытанне № 4. Кадры
Чацвёртае пытанне, вырашэнне якога для развіцця вытворчага бізнесу не проста актуальна, але жыццёва неабходна - гэта падрыхтоўка кадраў. І гэта - задача не толькі дзяржавы, але і самога бізнэсу, прадпрымальніцкіх саюзаў і асацыяцый.
Фарміраванне сучаснай сістэмы прафесійных кампетэнцый, адпаведнай часу і запытам рынку працы, павінна стаць, на мой погляд, прадметам дзяржаўна-прыватнага партнёрства.
У якасці прыкладу можна прывесці вопыт стварэння нашым прадпрыемствам навучальных цэнтраў на базе будаўнічых прафесійных ліцэяў. Навучальны цэнтр складаецца з двух блокаў - клас тэарэтычнага і клас практычнага навучання з прымяненнем сучасных будаўнічых матэрыялаў, тэхналогій і інструментаў.
Наша прадпрыемства робіць поўную будаўнічую рэканструкцыю памяшканняў, забяспечвае тэхнічнай базай, расходнымі будаўнічымі матэрыяламі для працэсу практычнага навучання, ажыццяўляе інфармацыйную падтрымку. А таксама мы праводзім лекцыі, семінары па новых тэхналогіях, прымяненні інавацыйных матэрыялаў, перападрыхтоўваем майстроў вытворчага навучання ліцэя. Для метадычнага забеспячэння навучальнага працэсу намі распачата работа па падрыхтоўцы вучэбнай літаратуры для будаўнічых ліцэяў на базе дзеючых тыпавых тэхналагічных карт.
Зараз дзейнічаюць чатыры такіх цэнтры - два ў Мінску і па адным у Барысаве і Салігорску. У бліжэйшы час будзе адкрыты яшчэ адзін - у Маладзечне. З моманту адкрыцця ў 2008 годзе праз навучальныя цэнтры пад нашым метадычным кіраўніцтвам прайшлі падрыхтоўку і перападрыхтоўку больш за 2500 чалавек.
Мы выдатна разумеем, што ўсё гэта каштуе грошай. Але тое, пра што я зараз кажу, - гэта ўжо не сацыяльныя выдаткі, гэта сацыяльныя інвестыцыі, якія нам вернуцца ростам прадукцыйнасці працы.
Аднак у заканадаўстве такі парадак ўзаемадзеяння бізнэсу і ўстаноў адукацыі пакуль не прадугледжаны. Таму ў гэтым пытанні неабходна ўзаемадзеянне з Міністэрствам адукацыі па выпуску метадычнай вучэбнай літаратуры, узаемадзеянне са службамі занятасці для накіравання на перанавучанне на платнай аснове грамадзян, якія стаяць у іх на ўліку. Думаю, што падобнае ўзаемадзеянне дзяржавы і бізнэсу дазволіць зняць праблему дэфіцыту кваліфікаваных рабочых кадраў і створыць дадатковыя перадумовы для развіцця вытворчага прадпрымальніцтва.
Сяргей Навіцкі, генеральны дырэктар СТАА "Хенкель Баўтэхнік"
- Даць права аблвыканкамам на самастойнае прыняцце рашэнняў аб продажы камунальных прадпрыемстваў як маёмасных комплексаў без абмежавання ацэначнага кошту з наступным дакладам Прэзідэнту Рэспублікі Беларусь (Указ № 667).
- Прадастаўленне са сродкаў Праграмы дзяржаўнай падтрымкі мэтавых грантаў (субсідый) пачаткоўцам прадпрымальнікам, мікра- і малым прадпрыемствам для кампенсацыі выдаткаў, звязаных з пачаткам прадпрымальніцкай дзейнасці, у тым ліку звязаных з набыццём франшызы.
- Стымуляванне ўзаемадзеяння і супрацоўніцтва малых і буйных прадпрыемстваў па арганізацыі вытворчасці імпартуемых дэталяў, вузлоў і камплектуючых (у тым ліку праз заснаванне камерцыйных арганізацый на парытэтных пачатках),
- Стварэнне на нацыянальным узроўні інфраструктуры развіцця і падтрымкі кааперацыйных (субкантрактных) адносін паміж суб'ектамі малога прадпрымальніцтва і буйнымі прадпрыемствамі.