Меркаванні

Скрозь бюракратыю да вытворчасці

Мы патанулі ў паперах. Носім адзін аднаму нейкія дакументы, вядзем перапіску, а часу для практычнага бізнэсу не застаецца. Васемнаццаць гадоў таму, калі я пачынаў свой бізнэс, усё было значна прасцей. Правяраючыя і кантралюючыя органы разумелі, што ў бізнэсу ёсць пэўны этап станаўлення, падчас якога яму трэба даць хоць нейкія паслабленні. Вядома, не ў шкоду ахове працы і экалогіі, але ў цэлым не патрабавалі за ўсё адразу: «ад і да».

Стварэнню малых вытворчых прадпрыемстваў у рэгіёнах перашкаджаюць шматлікія бюракратычныя правалокі: у пытаннях землекарыстання, адводу зямельных участкаў, рэканструкцыі і мадэрнізацыі памяшканняў, перадачы за мінімальную кошт аб'ектаў, якія не выкарыстоўваюцца... Ёсць праблемы з продажам памяшканняў, якія доўга арандуюцца: арандатары маюць права на выкуп, але на гэтым усё і заканчваецца - ніхто не збіраецца гэтыя правы напаўняць зместам.

Мы вырашылі пашыраць бізнес у малых гарадах і выкупілі закінуты будынак у Шуміліна пад Віцебскам. Для нашага прадпрыемства гэты цэх ужо дзевяты, і калі папярэднія вытворчыя лініі запускаліся максімум за пяць месяцаў, то праекце ў Шуміліна пайшоў другі год. Па кожным пытанні - ад ўстаноўкі тэлефона да будэкспертызы - чакаць рашэнняў прыходзіцца тыднямі і месяцамі. Нават навес для дроў запатрабаваў геалагічных пошукаў...

Паколькі ў нас энергаёмістая прадпрыемства, неабходны значныя магутнасці, а энергетыкі ставяць ўмовы: вам патрэбныя магутнасці - вы іх і будуйце. Прыйшлося рабіць праект, аплачваць пракладку амаль кіламетра высакавольтнай лініі і будаваць новую трансфарматарную падстанцыю. Але ж у кожнага ёсць свае абавязкі, і энергетыкі працуюць як камерцыйнае прадпрыемства, гэта значыць, яны прадаюць электраэнергію, а я купляю. Прычым прадаюць не з стратай для сябе: для прадпрыемстваў электраэнергія каштуе даражэй, каб кампенсаваць недаплату ад насельніцтва. Так калі гэта ваш бізнес, вы на гэтым зарабляе грошы, то, напэўна, трэба панесці нейкія выдаткі па падрыхтоўцы інфраструктуры. Але чамусьці ўсе перакладаецца на плечы прадпрыемстваў. І добра, калі гэта буйная паспяховая кампанія, а калі пачатковец-прадпрымальнік у малым горадзе? Нават у аўтаслесара, які вырашыць выйсці з падполля ў раённым цэнтры, будзе маса праблем з ўзгадненнямі.

Такая ж сітуацыя па іншых рэчах, нават элементарных. Напрыклад, тэлефонную каналізацыю пабудавалі, кабель праклалі, а падключыць тэлефонную сувязь не можам. Давялося тэлефанаваць у адміністрацыю раёна з просьбай паўплываць. У выніку праз тры гадзіны з'явіўся тэлефаніст - і тэлефон запрацаваў. Але гэта ненармальна...

Яшчэ прыклад: пішу ліст у ЖКГ з просьбай заключыць дамову на ачыстку тэрыторыі. А мне адказваюць: «Няма спраўнай тэхнікі, таму заключыць дамову не можам». Але я не бясплатна прашу, я ж грошы за гэта плаціць буду!

Зараз сталі больш жорсткімі патрабаванні па кантролі ў будаўніцтве. Як толькі прэзідэнт заявіў, што трэба наводзіць парадак у будаўніцтве, стала зразумела, што пачнуцца праблемы. Таму што чыноўнікі закруцяць гайкі да самай мяжы, каб перастрахавацца. Праект рэканструкцыі будынка ў Шуміліна ў "Дзяржбудэкспертызе" разглядаўся тройчы на ​​працягу амаль чатырох месяцаў. Вяртаўся распрацоўнікам часам пад вельмі надуманых прычынах.

Я нядаўна вярнуўся з Германіі, дзе быў на новым невялікім прадпрыемстве аднаго з маіх партнёраў. У яго ў адным памяшканні увод і вады, і газу, і там жа электрашчытавая. У нас усё гэта трэба падзяліць. Сэндвіч-панэлі ў Нямеччыне з пенапаліўрэтанам, а па нашых нормах гэта забаронена - можа быць толькі мінеральная вата, што ў паўтара разы даражэй.

Ну і нарэшце, каб падключыць электраэнергію, у 10 метрах ад будынка за кошт дзяржавы правялі высакавольтны кабель і пабудавалі трансфарматарную падстанцыю. Бізнесмен нават патрабаваў, каб кабель завялі прама ўнутр памяшкання. Вось гэта рэальная падтрымка малога бізнесу з боку дзяржавы.

Чаму ж у нас атрымліваецца бюракратыя? Старшыня райвыканкама і яго намеснікі выказваюць жывую зацікаўленасць і па магчымасці прымаюць актыўны ўдзел у аказанні дапамогі. Але калі пытанне спускаецца на ўзровень крыху ніжэй, чалавек, які павінен паставіць свой подпіс, чамусьці баіцца, як бы яго ў чымсьці не западозрылі, - у нас жа ў апошні час актыўна змагаюцца з карупцыяй. Да таго ж трэба разумець псіхалогію жыхароў малых гарадоў: зайздрасць - гэта дрэннае пачуццё. Калі ў аднаго атрымліваецца, а ў другога няма, то чалавек калі і не будзе замінаць, дапамагаць дакладна не стане...

Усе дзеянні чыноўнікі ажыццяўляюць ад імя дзяржавы, сцвярджаючы, што так яны абараняюць яе інтарэсы. Але пры гэтым не разумеюць, што дабрабыт наступіць тады, калі ў кожным горадзе з'явяцца дзясяткі і сотні малых прадпрыемстваў, якія не стануць хавацца ў гаражах і падвалах, а будуць працаваць у нармальных умовах сумленна і адкрыта, плаціць падаткі ў бюджэт, вырашаць праблему знешнегандлёвага балансу праз экспарт і г.д.

Бо прадпрымальнікі, нягледзячы на ​​праблемы ў эканоміцы краіны, хочуць будаваць самыя сучасныя прадпрыемствы, укладваць у іх немалыя грошы, па сутнасці, нават не ведаючы, якім будзе вынік. Таму нельга да малому прадпрыемству прад'яўляць такія ж патрабаванні, як да буйнога, і тапіць яго ў самым пачатку ў узгадненнях і дазволах.

Мікалай Сілінаў, генеральны дырэктар ТАА "Альянспласт". Апублікавана ў часопісе «Бізнэс-рэвю» (№ 1 (115) люты 2014 г.)